Explainer: మెదడుకు పదును 8 అలవాట్లు.. అద్భుతమైన జ్ఞాపకశక్తి కోసం ఇలా ట్రై చేయండి!!

జ్ఞాపకశక్తి అనేది మానవ మెదడు యొక్క అత్యంత ముఖ్యమైన విధుల్లో ఒకటి. ఇది సమాచారాన్ని స్వీకరించే.. నిల్వ చేసే, అవసరమైనప్పుడు తిరిగి గుర్తుచేసుకునే సామర్థ్యం. నిత్య జీవితంలో నేర్చుకోవడం, నిర్ణయాలు తీసుకోవడం,  మన వ్యక్తిత్వాన్ని నిలబెట్టుకోవడానికి ఇది ఆధారం. అయితే  మతిమరుపు అనేది వయసు లేదా ఒత్తిడి కారణంగా సాధారణంగా అనిపించినా.. మెదడును చురుకుగా ఉంచడం ద్వారా జ్ఞాపకశక్తిని బలోపేతం చేసుకోవచ్చు. జ్ఞాపకశక్తి ప్రధానంగా మూడు రకాలు: సెన్సరీ మెమరీ , షార్ట్-టర్మ్ మెమరీ-వర్కింగ్ మెమరీ, లాంగ్-టర్మ్ మెమరీ. మెదడు ఆరోగ్యానికి, పదునైన జ్ఞాపకశక్తికి కొత్త నైపుణ్యాలను నేర్చుకోవడం, వ్యాయామం చేయడం, మానసిక సవాళ్లను ఎదుర్కోవడం చాలా అవసరం.

రోజువారీ జీవితంలో చిన్న చిన్న విషయాలు మర్చిపోవడం చాలా మందికి సాధారణమైపోయింది. గదిలోకి వెళ్లాక ఎందుకు వచ్చామో గుర్తురాకపోవడం, ఎవరో పేరు తటాలున మర్చిపోవడం, మాట నాలుక చివర ఉన్నా గుర్తుకు రాకపోవడం... ఇలాంటి సంఘటనలు తరచుగా ఎదురవుతున్నాయి. వయసు లేదా ఒత్తిడిని కారణంగా చెప్పడం సర్వసాధారణం. అయితే.. శరీరంలోని కండరాల మాదిరిగానే మెదడు కూడా సరిగ్గా, నిత్యం ఉపయోగించినప్పుడే పదునుగా, బలంగా ఉంటుంది. చిన్నపాటి.. రోజువారీ సవాళ్లు మెదడును చురుకుగా, చురుకైనదిగా, సరళంగా ఉంచుతాయి. ఈ నేపథ్యంలో మెదడును, జ్ఞాపకశక్తిని బలోపేతం చేయడానికి సహాయపడే 8 ముఖ్యమైన అలవాట్లు ఉన్నాయి. వాటి గురించి కొన్ని విషయాలు ఈ ఆర్టికల్‌లో తెలుసుకుందాం.

కొత్త నైపుణ్యాలు నేర్చుకోవడం:

 జ్ఞాపకశక్తిని పటిష్టం చేయాలంటే కొత్త నైపుణ్యాలను నేర్చుకోవడానికి ప్రయత్నించాలి. కొత్త భాష, సంగీత వాయిద్యం, నృత్య రూపం లేదా కోడింగ్ వంటివి నేర్చుకోవడం ద్వారా మెదడులో కొత్త నరాల కనెక్షన్లు (న్యూరల్ కనెక్షన్స్) ఏర్పడతాయి. ఇది దీర్ఘకాలిక జ్ఞాపకశక్తి (Long-term Memory), నిద్ర నాణ్యతను మెరుగుపరుస్తుంది. ఈ ప్రక్రియను న్యూరోప్లాస్టిసిటీ అని అంటారు. ఇది మెదడు మార్పులకు అనుగుణంగా మారే సామర్థ్యాన్ని సూచిస్తుంది.

పజిల్ సర్క్యూట్:

ప్రతిరోజూ 10 నుంచి 15 నిమిషాలు క్రాస్‌వర్డ్‌లు, సుడోకు, వర్డ్ గేమ్స్ లేదా లాజిక్ పజిల్స్‌కు కేటాయించాలి. ఇది మెదడును కొద్దిపాటి ఒత్తిడిలో పనిచేయడానికి, సమాచారాన్ని గుర్తుంచుకోవడానికి శిక్షణ ఇస్తుంది. రెగ్యులర్‌గా పజిల్స్ ఆడటం వల్ల సమస్య పరిష్కార నైపుణ్యాలు, ఏకాగ్రత కూడా పెరుగుతాయని అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి.

బ్రిస్క్ వాకింగ్:  

ప్రతిరోజూ కొద్దిసేపు చురుకైన నడక లేదా సైక్లింగ్ వంటి ఏరోబిక్ వ్యాయామాలు చేయాలి. ఏరోబిక్ వ్యాయామం మెదడుకు రక్త ప్రవాహాన్ని పెంచుతుంది. ఇది జ్ఞాపకశక్తిని మెరుగుపరచడంలో కీలకమైన భాగమైన హిప్పోకాంపస్ (Hippocampus)కు మద్దతు ఇస్తుంది. హిప్పోకాంపస్‌ వృద్ధి చెందడానికి వ్యాయామం సహాయపడుతుంది.

లిస్ట్ రికాల్ ప్రాక్టీస్:

రోజువారీగా లిస్ట్ రికాల్ సాధన చేయాలి. షాపింగ్ జాబితా లేదా చేయవలసిన పనుల జాబితాను గుర్తుపెట్టుకుని.. ఆపై దాన్ని దాచిపెట్టి.. మీకు వీలైనంత వరకు గుర్తుచేసుకునేందుకు ప్రయత్నించాలి. ఈ పద్ధతి వర్కింగ్ మెమరీ, శ్రద్ధ రెండింటినీ బలోపేతం చేస్తుంది.

పేర్లు, ముఖాలు గుర్తుపట్టడం:

జ్ఞాపకశక్తిని పదును పెట్టడానికి.. పేర్లు, ముఖాలను గుర్తుపట్టే పద్ధతిని ప్రాక్టీస్ చేయాలి. కొత్త వ్యక్తిని కలిసినప్పుడు.. వారి పేరును మళ్లీ చెప్పడం, వారిని ఒక ప్రశ్న అడగడం, పేరును ఒక నిర్దిష్ట ముఖ లక్షణంతో మానసిక చిత్రం (Mental Image) సృష్టించుకోవడం సులభతరం చేస్తుంది.

నాన్-డామినెంట్ హ్యాండ్ వాడకం:

నాన్-డామినెంట్ హ్యాండ్‌ని ఉపయోగించడం మెదడును చురుకుగా ఉంచుతుంది. టీ కలపడానికి, పళ్ళు తోముకోవడానికి లేదా మౌస్‌ను ఉపయోగించడానికి దీనిని ప్రయత్నించాలి. ఇది తక్కువగా ఉపయోగించే మెదడు భాగాలను క్రియాశీలం చేస్తుంది, కాగ్నిటివ్ ఫ్లెక్సిబిలిటీని పెంచుతుంది.

ఇది కూడా చదవండి: బరువు తగ్గాలి అనుకుంటే.. ఈ పదార్థాలు ఎప్పుడెప్పుడు తినాలో తప్పకుండా తెలుసుకోండి!!

షార్ట్ ఫోకస్డ్ మెడిటేషన్:

మనస్సును పదును పెట్టడానికి చిన్నపాటి.. ఏకాగ్రతతో కూడిన ధ్యానం చేయాలి. కేవలం 5 నుంచి 10 నిమిషాల శ్వాస ధ్యానంపై దృష్టి పెట్టాలి. ఈ రకమైన ధ్యానం ఏకాగ్రతను మెరుగుపరుస్తుంది.. మనస్సులోని గందరగోళాన్ని తగ్గిస్తుంది. ఇది కొత్త జ్ఞాపకాలను సృష్టించడం, గుర్తుచేసుకోవడం సులభతరం చేస్తుంది.

ఇతరులకు వివరించడం:

నేర్చుకున్న దాన్ని వేరే వారికి వివరించడానికి లేదా బోధించడానికి ప్రయత్నించాలి. మీరు చదివిన పుస్తకం.. విన్న పాడ్‌కాస్ట్, ఉపన్యాసాన్ని మరొకరికి వివరించడం ద్వారా మెదడులో ఆ సమాచారం క్రమబద్ధీకరించబడుతుంది, జ్ఞాపకశక్తి జాడలు (Memory Traces) బలోపేతం అవుతాయి. దీనిని టీచింగ్ టెక్నిక్ అని కూడా అంటారు.

ఈ ఎనిమిది అలవాట్లను క్రమం తప్పకుండా పాటిస్తే.. మెదడు శక్తిని పెంచుకోవచ్చు, మతిమరుపును అధిగమించవచ్చు. మెదడును చురుకుగా ఉంచడానికి సరైన నిద్ర, ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం (ముఖ్యంగా ఒమేగా-3 ఫ్యాటీ ఆమ్లాలు మరియు యాంటీఆక్సిడెంట్లు ఉన్నవి), ఒత్తిడిని తగ్గించుకోవడం కూడా చాలా ముఖ్యమైనవని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు.

గమనిక: ఈ కథనం ఇంటర్నెట్‌లో అందుబాటులో ఉన్న సమాచారం ఆధారంగా మాత్రమే ఇచ్చినది. RTV దీనిని ధృవీకరించడం లేదు. ఆరోగ్య సమస్యల నివారణకు సంబంధిత వైద్య నిపుణుడిని సంప్రదించడం ఉత్తమం.

ఇది కూడా చదవండి: HIV వైరస్ AIDSగా మారడానికి ఎన్ని ఏళ్లు పడుతుంది..? డేంజర్ ఎప్పుడు అవుతుంది..?